Wybrane z Kart Historii Szkoły
 

"Jestem wyznawcą zasady, że kto nie szanuje

I nie ceni swej przeszłości, nie jest godzien

Szacunku teraźniejszości ani prawa do przyszłości."

Józef Piłsudski

 
Zespół Szkól Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego imienia Józefa Piłsudskiego w 2003 roku obchodził 80-ta rocznicę swojego istnienia. Szkoła nasza kontynuuje tradycję Ludowej Szkoły Rolniczej Męskiej im. Komendanta Józefa Piłsudskiego, Gimnazjum i Liceum Hodowlanego, Państwowego Technikum Rolniczego i Zespołu Szkół Rolniczych. Pierwsze zajęcia szkolne rozpoczęły w styczniu 1923 roku.

Pomysł założenia szkoły rolniczej w tym regionie pojawił się kilka lat przed wybuchem I wojny światowej - nie został on jednak zaakceptowany przez władze rosyjskie, nie ujęto go także w planie budowy w Chełmie budynków gubernialnych, gdzie obok pałacu gubernatora i budynków administracyjnych planowano budowę gimnazjum żeńskiego. Młodzież z powiatu chełmskiego, aby zdobyć wykształcenie i niezbędna wiedzę rolniczą, musiała wyjeżdżać do Nałęczowa, gdzie funkcjonowały dwie odrębne szkoły rolnicze: dla dziewcząt (prowadzona przez Lubelskie Koło Ziemianek) i dla chłopców założone przez Lubelskie Towarzystwo Rolnicze. Była to dość znacząca grupa, stanowiąca blisko 25% wszystkich uczniów w Nałęczowie (najwięcej osób przyjeżdżało ze Strachosławia, Ochoży, Stawu, Rożdżałowa i Święcicy. Absolwenci z Nałęczowa odgrywali istotną rolę w swoich środowiskach — byli pionierami postępu nie tylko w produkcji rolnej, ale również kształtowali postawy patriotyczne i obywatelskie.

Wiele czynników przemawiało za lokalizacją szkoły w Okszowie. Nasz region miał wówczas wybitnie rolniczy charakter (prawie 90% ludności utrzymywało się się z rolnictwa). Przeważały średnie i małe gospodarstwa chłopskie, do prowadzenia których na odpowiednim poziomie niezbędni byli wykształceni rolnicy. Za Okszowem przemawiała także bliska odległość do Chełma oraz istnienie niewielkiej posiadłości ziemskiej, będącej własnością Skarbu Państwa, odpowiedniej dla założenia gospodarstwa, w którym młodzież mogłaby zdobywać wiedzę.

Bezpośrednim inicjatorem powołania szkoły był Wydział Powiatowy Sejmiku Chełmskiego. Plan ufundowania szkoły zatwierdzono jednogłośnie 29 czerwca 1919 roku. Udało się także zdobyć pewne fundusze z Ministerstwa Rolnictwa. Rozpoczęły się prace nad realizacją zamierzenia. W październiku 1919 roku dyrekcja Dóbr Państwa w Radomiu przekazała teren wraz z istniejącymi zabudowaniami dla potrzeb szkoły.

W styczniu 1920 roku w trakcie pobytu w Chełmie Józef Piłsudski wyraził zgodę, aby powstając w Okszowie placówka oświatowa nosiła Jego imię. Od tej chwili pełna nazwa szkoły brzmiała: Ludowa Szkoła Rolnicza im. Komendanta Józefa Piłsudskiego.

Wojna polsko-bolszewicka w połowie 1920 roku przerwała prace związane z budową szkoły. Starty wyrządzone przez wojska bolszewickie były na tyle znaczne, że pojawiły się głosy proponujące przeniesienie tej inwestycji do innej miejscowości. Na szczęście zapał i determinacja pracowników Sejmiku, wielki autorytet, jakim cieszył się w społeczeństwie Komendant — patron szkoły — pozwoliły przezwyciężyć te trudności. Zakończenie działań wojennych znacznemu przyśpieszeniu uległy prace związane z planowaniem i realizacją. Wydział Sejmiku Powiatowego powołał komisję szkolną, która koordynowała wszystkie działania związane z ta budową. Przewodniczącym tej komisji został Felicjan Lechnicki, właściciel ziemski okolicznego Serebryszcza.

2 sierpnia 1922 roku kierownikiem szkoły został Zdzisław Szymankiewicz (nauczyciel szkoły rolniczej w Kijanach, wizytator szkolnictwa rolniczego przy Ministerstwie Rolnictwa). Z dużym zaangażowaniem przystąpił on do organizacji szkoły i gospodarstwa, stanowiącego warsztat zajęć praktycznych dla młodzieży. Opracowano rozkłady zajęć, regulaminy Rady Nauczycielskiej i zajęć praktycznych, zatrudniono nauczycieli, zakupiono niezbędne przybory szkolne. Mimo przyspieszenia prac, nie udało się przekazać budynku szkolnego do użytku w 1922 roku. Sejmik Chełmski zorganizował miesięczne kursy dla młodzieży. Zajęcia prowadzili przydzieleni przez władze wojewódzkie z Lublina specjaliści z zakresu rolnictwa oraz pani Jadwiga Młodowska (przedmioty ogólnokształcące). O powodzeniu tych kursów świadczy fakt, iż większość chłopców kontynuowała później naukę w szkole. 

Budynek Ludowej Szkoły Rolniczej w Okszowie

Szkoła Rolnicza im. Komendanta Józefa Piłsudskiego w Okszowie została otwarta 5 stycznia 1923 roku. Ponieważ budynek szkolny nie był jeszcze w pełni wykończony pierwsze zajęcia odbywały się w lokalu przeznaczonym na mieszkania dla nauczycieli. Uroczysty akt poświęcenia szkoły w obecności jej Patrona Marszałka Piłsudskiego miał miejsce 7 czerwca 1925 roku.
 
Na bankiecie wydanym na cześć Marszałka, Józef Piłsudski powiedział m.in.:
"Przez ziemię lubelską przechodziłem poprzez pożary. Kiedy przejeżdżałem przez ziemię chełmską myślałem że niepodobna, aby taka pustynia potrafiła się odbudować kiedykolwiek. Toteż teraz kiedy z podziwem przyglądam się, że po tylu klęskach ziemia może się odrodzić, szczęśliwym się czuję, kiedy jeden z przybytków tej kultury chcecie łączyć z moim imieniem. Każde pokolenie stara się wznosić okazałe gmachy, aby kamiennymi ustami do następnych przemawiać pokoleń. Szkoła, którą budujecie przetrwa nasze pokolenie, a że moje imię z tym złączyliście czuję się dumny i wznoszę ten toast na cześć ziemi chełmskiej, na cześć jej dzieła".

Po poświęceniu szkoły wmurowano akt następującej treści:

"Dnia 7 czerwca 1925 r., za czasów Prezydenta Wojciechowskiego, Starosty Chełmskiego Bolesława Międzybłockiego, Ludową Szkołę Rolniczą imienia Komendanta Józefa Piłsudskiego z funduszów Sejmiku Chełmskiego powstałą w obecności Marszałka poświęcono i do użytku powszechnego rolnictwa przekazano."
 
Wydarzenie to na trwałe zapisało się w pamięci okolicznych mieszkańców. Wybór na Patrona szkoły tak wielkiego Polaka — twórcę polskiej państwowości i je sił zbrojnych, zwycięskiego wodza w wojnie polsko-bolszewickiej, który ocalił Polskę, a być może Europę — to wielki zaszczyt i wyróżnienie dla całej społeczności szkolnej. Osobiste przybycie Marszałka do Okszowa wywarło wielki wpływ na przebieg prac w szkole, na kształtowanie postaw uczniów w duchu patriotycznym oraz ofiarnej, wytrwałej pracy dla dobra szkoły i ojczyzny. Realizując zadania dydaktyczne i wychowawcze szkoła umiejętnie łączyła teorię z praktyką. Lekcje w salach wykładowych trwały od czterech do pięciu godzin. Uczniowie zostali podzieleni na pięć grup: rolniczą, hodowlaną, ogrodniczą, internatową i rezerwową, w ramach których uczyli się i starali się zdobyta na lekcjach wiedzę stosować w praktycznym działaniu. Całym gospodarstwem kierował jeden uczeń, tzw. główny gospodarz, który zdawał codziennie sprawozdanie gospodarcze wobec nauczycieli i kolegów oraz planował pracę na dzień następny. Jego sprawozdanie i plan były następnie w toku dyskusji oceniane przez nauczycieli i uczniów. W kształtowaniu postaw swoich wychowanków nauczyciele propagowali samorządność i samodzielność. Wszelkie konflikty i nieporozumienia  między młodzież rozstrzygał sąd koleżeński. Nauka w szkole była bezpłatna, uczniowie ponosili jedynie wydatki związane z kosztami pobytu w internacie.
 
 

<< Powrót